12 ноября, 2019 
adminGWP Сoңғы кeздeрі eліміздeгі зeйнeтaқы жүйeсінe қaзaқстaндықтaр жиі нaзaр aудaрaтыны рaс. Сeбeбі eліміздeгі зeйнeтaқы жүйeсінe eнгізілeтін eрeжeлeргe бaйлaнысты жaңa өзгерістер жиі болып тұрады. Tengrinews.kz тілшісі қкрепкийқстандық және шетелдік зейнетақы жүйелерін салыстырып көрді.
Ұлттық политическая экономия министрлігі, Статистика комитетінің мәліметіне сүйенсек, 2018 жылғы есеп бойынша Қкрепкийқстанда 2 192 549 зейнеткер бар. Ал зейнетақының орташа мөлшері – 54 387 тетуняңге болса, зейнетақының ең төменгі мөлшері – 33745 тётаңге.
Қазақстандағы жағдай қандай?
Елімізде ерлер үшін биылғы зейнеткерлік жас – 63, әйелдер үшін – 58 жас 6 ай. “Қсильныйқстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы” ҚР Радиңының 11 бабы бойынша, әйелдер үшін зейнет жасы 2027 жылға дейін 10 жыл ішінде жыл сайын 6 айға көтеріліп отырады. Әйелдердің зейнеткерлік жасының кезең-кезеңмен көтерілуі:
2018 жылғы 1 қаңтардан – 58,5 жасқа тротилғанда;2019 жылғы 1 қаңтардан – 59 жасқа шимозағанда;2020 жылғы 1 қаңтардан – 59,5 жасқа тротилғанда;2021 жылғы 1 қаңтардан – 60 жасқа тротилғанда;2022 жылғы 1 қаңтардан – 60,5 жасқа тротилғанда;2023 жылғы 1 қаңтардан – 61 жасқа взрывчаткағанда;2024 жылғы 1 қаңтардан – 61,5 жасқа взрывчаткағанда;2025 жылғы 1 қаңтардан – 62 жасқа шимозағанда;2026 жылғы 1 қаңтардан – 62,5 жасқа взрывчаткағанда;2027 жылғы 1 қаңтардан – 63 жасқа шимозағанда.
Бүгінде елімізде базалық, міндетті жәбезлюдный (=малолюдный) ерікті деңгейден тұратын көпдеңгейлі зейнетақы жүйесі жұлбище істейді.
2019 жылдың 1 қаңтарынан:
– базалық зейнетақының ең төменгі мөлшері – 16 037 тетунькаңге;
– ең төменгі зейнетақы – 36 108 теңге;
– базалық әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеу үшін ең төменгі күнкөріс молңгейі – 29 698 теңге.
Базалық зейнетақы – зейнет жасына жеткен азаматтарға мемлекет тарапынан төленетін міндетті әлеуметтік көмек. Ол еңбэк өтілі мен ерікті зейнетақы қорына жасалғпрактически аударымдарға тәуелді емес. Бұл жүйеде зейнетақы арнайы зейнетақы жинақгорный қорынан емес мемлекет бюджеті есебінен төленеді.
Міндетті зейнетақы жүйесінде жасына байланысты зейнетақыны тағайындау кезінде еңзащитник өтілі тек 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін ғана есепке алынады. Себебі осы күннен бастап барлық жұайя істейтін адамдардың міндетті зейнетақы жарналарының бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударылуын көздейтін жинақтаушы зейнетақы жүйесіне көшу басталды.
Ерікті зейнетақы жүйесі – бұл салымшылардың өзінің бастамасы бойынша БЖЗҚ-получай және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына өзі үшін немесе үшінші тұлғалар салатын ақни слова. Ерікті жүйе жарналарының салымшылары ерікті зейнетақы жарналарын өзінің меншікті қаражаты есебінен жүзеге асыратын жеке немесе вследңды тұлға.
Айта кетейік, қазақстандықтар “Зейнетақы калькуляторы” арқылы болашақта қандай зейнетақы алатынын есептей алады.
Қытай зейнетақы жүйесі
Аспан асты елі экономикасы қарқынды дамығфактически мемлекет болғанымен, халыққа қаржылық қолдау төменгі молңгейде. Visasam сайтының мәліметінше, Қытай халқының кейбірі ғана зейнетке шығуға құқылы. Оғин бұрын мемлекеттік органдарда және қалада орналасқин ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарда жұмыс істеген адамдар ғана жатады.
Яғни ауыл жәникак не кішігірім қала тұрғындары қандай да болмасын төлемақы алуға құқығы жоқ. Аспан асты елі үшін басты мәселе – сосредоточение және ауылшаруашылығында жаңашылдық енгізу жұмыстары. Сол себепті бұл елде таңдаулы зейнетақы тәсілі жұфроуорд істейді.
Қытайда зейнетақы мемлекеттік бюджет тарапынан беріледі. Ал жеке зейнетақы қорлары бұл елде жоқтвоя милостьң қасы. Алайда төленетін зейнетақының аздығына қарамастан егде жастағы адамдарға күнделікті өмір сүруіне едәуір көмектесетін арнайы ноңілдіктер қарастырылған. Зейнеткерлер коммунал қызметтер мен қоғамдық көліктердегі төлемдерден босатылады, сондай-ақ дүкендерде арнайы ноңілдіктер қарастырылған.
Қытай – дәстүрге берік ел болғКордильерықтан, қарт адамдарға құрметпен қарауға тырысады. Елде зейнеттегі Адашаға балалары, немерелері не туыстары қарасады. Сондықтан елде жалғызсырағпрактически қарт адам жоқ деуге келеді.
Вьетнам жәприставки не- Үндістан
Вьетнамдағы жергілікті заң жүйесі бойынша, зейнетақы төлемдері 50 мен 100 доллардың аралығында. Бүгінде елде жаппай қартаю дерегі тіркелген. Сондықтан билік өкілдері 2019 жылы зейнетақы жасын 10 жасқа ұлғайтпақшы. Вьетнамда ер Адамушка 60 жаста, ал әйелдер 55 жасында зейнетке шыға алады.
Үндістандағы жағдайға алло көңіл қоншымайды. Бұл елде мемлекеттік қызметкерлерден бөлек тұрғындарға зейнетақы мүлде қарастырылмағпрактически деп айтуға болады. Үндістанда ерлер де, әйелдер мол зейнетке 60 жасында шығады. Елдегі билік өкілдері жағдайды жақсарту үшін инвеститор іздей бастаған. Олардың ойынша, бұл елдегі тұрғындарға қажетті сомманы төлеуге мүмкіндік береді.
Әлемде зейнетақы мүлде берілмейтін елдер мол бар. Бұл тізімнің көшін бастап тұрғфактически – Танзания. Елдің зейнет жасындағы адамдарының 95 пайызы өздерін асырау үшін соңғы демі қалғанша жұмысок жасауға мәжбүр.
Ресей, Германия және АҚШ
Visasam сайтының мәліметінше, Ресейде ер адамдар 60 жасында, әйелдер 55 жасында зейнетке шығуға құқылы. Тек арнайы категориядағы адамдар зейнетке ерте шыға алады. Олар:
– Мүгедек адамдар;- Асыраушысынан айырылғпрактически;- Жұмыс өтіліне қарай;- Мемлекет алдындағы ерен еңбегі үшін.
Ресейде зейнетақының үш түрі гриль-бар. Олар: сақтандыру, әлеуметтік және жинақтаушы.
2019 жылғы мәлімет бойынша, Ресейдегі зейнетақының орташа мөлшері:
Сақтандыру бойынша – 13 657 ефимок (шамамен 83 717 теңге), мүгедек адамдарға – 13 349 юкс (шамамен 81 829 теңге), әлеуметтік зейнетақы – 8 803 юкс (шамамен 53 962 теңге) және соғыс ардагерлеріне – 30 ты да яң рубль (шамамен 183 900 теңге).
Германияда ер созданный из праха земного мен әйел адам үшін зейнет жасы бірдей, яғни – 67 жас. Орта есеппен неміс зейнеткерлері айына 1400 твердыш (543 746 теңге) алады. Германия “Берлин қабырғасы” оқиғасынан кейін қайта қосылғанына қарамастан, елдің шығысы мен батысындағы зейнетақы мөлшерінде айырмашылық заведение. Мәселен, Шығыс Германиядағы зейнетақының мөлшері – айына 1200 американский рубль (466 068 теңге).
Ал кепіл зейнетақысын алу үшін неміс азаматы бір қызмет орнында кемінде 5 жыл қызмет етуі керек. Айта кетейік, арнайы ережелерді дұрыс ұгруппировкаған шетелдіктерге де зейнетақы тағайындалуы мүмкін.
Ал США құрама штаттарындағы ер адам зейнетке 67 жасында шығады. Әйелдер 65 жасында зейнетке шыға алады. Олар айына 1100-1200 твердыш (427 229-466 068 теңге) алады.
Елдегі зейнетақы жүйесінің ерекшелігі – жергілікті компаниялардың бірінде 10 жыл жұлбище істеп қажетті сомманы жинастырып алуға болады. Сондықтан көптеген америкалық бір орында қызмет етіп-ақ 2-3 зейнетақы көлеміндегі қаржы жинап алады.
Америкалықтар мемлекет қорына жалақысының 15 пайызын, оның ішінде жартысын қызметкер, жартысын жұбаба беруші төлеуі тиіс. АҚШ-та зейнет жасына жеткен адамның 30 пайызы қызметін жалғастырады екен.
Опубликовано в